Już od średniowiecza Przemyśl był ośrodkiem, do którego napływali osadnicy żydowscy z całego świata. W rezultacie na przestrzeni wieków liczba mieszkańców miasta wyznania mojżeszowego stale wzrastała, by w okresie II Rzeczypospolitej sięgnąć ponad 17 tysięcy (34 % ogółu ludności).
Ośrodkiem życia społeczno-politycznego i kulturalnego społeczności żydowskiej były synagogi. Spełniały one nie tylko funkcje kultowe, ale były także miejscem zebrań i posiedzeń, przy nich znajdowały się szkoły, szpitale i łaźnie.
Pierwszą synagogą wybudowaną w Przemyślu była drewniana bożnica wzniesiona w połowie XVI wieku. Wraz ze wzrostem liczby wyznawców judaizmu, w Przemyślu budowano nowe świątynie. W okresie międzywojennym w mieście funkcjonowały cztery synagogi. Jedna z nich (stara) administrowana była przez Gminę Żydowską, natomiast trzy pozostałe przez stowarzyszenia.
W okresie II wojny światowej wiele obiektów materialnej kultury żydowskiej uległo całkowitemu zniszczeniu. Do tych, które ocalały z pożogi wojennej należy synagoga przy ulicy Słowackiego, w której obecnie mieści się Przemyska Biblioteka Publiczna.
Została ona wzniesiona na początku XX wieku. Jej budowę zainicjował w 1905 roku znany przemyski działacz żydowski Mojżesz Scheinbach. Stąd też od jego nazwiska jest ona często określana mianem Synagogi Scheinbacha, bądź Nowej Synagogi od nazwy Stowarzyszenia Nowa Synagoga, które było jej właścicielem.
Obiekt wg projektu architekta Marcelego Pileckiego (według niektórych opracowań Stanisława Majerskiego) został wzniesiony w stanie surowym przed I wojną światową. Natomiast wszystkie prace wykończeniowe i dekoracyjne były prowadzone już po jej zakończeniu.
Jest to budynek murowany, wolnostojący, w stylu eklektyczno-mauretańskim, dwukondygnacyjny, przykryty dachem walcowym z prostokątną tarasową nadbudową. W momencie oddania do użytku obiekt synagogi stanowił zwartą, nowoczesną konstrukcję o funkcjonalnym wnętrzu – wielka jednoprzestrzenna sala modlitw z galeriami dla kobiet na wysokości pierwszego piętra.
Wnętrze synagogi zaprojektował i ozdobił Adolf Bienenstock, malarz przemyski, absolwent Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego dziełem była polichromia oraz witraże o oryginalnych motywach żydowskich, w owych czasach jedyne tego rodzaju w Polsce. Na podkreślenie za-sługuje również bogato zdobiona, przepiękna elewacja zewnętrzna, która niestety nie zachowała się.
W okresie II wojny światowej Niemcy urządzili w synagodze stajnię dla koni wojskowych. Natomiast po wojnie była przez pewien czas wykorzystywana jako magazyn materiałów tekstylnych. W latach sześćdziesiątych XX wieku została zaadaptowana na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej. Od 1 marca 1967 roku po dzień dzisiejszy służy celom bibliotecznym.
Oprac. Grażyna Balicka