Większość z nas słyszała prawdopodobnie powiedzenie „obraz jest wart tysiąc słów”. Pewien hiszpański artysta, nazwiskiem Juan Osborne uczynił je nawet mottem swojej sztuki, tworząc obrazy literalnie (nomen omen) złożone z wyrazów.

Różnokolorowe litery, słowa i zdania w jego pracach układają się całymi stosami w rozmaite kształty; najczęściej przedstawiające twarze znanych postaci. Czy to sztuka przez duże „S” czy tylko artystyczny dowcip, niechaj każdy ocenia wedle własnego uznania. Ciekawie natomiast byłoby się zastanowić, co tak naprawdę oznacza…

wspomniane powiedzenie i na ile jest ono prawdziwe. Szczególnie dzisiaj, gdy tekst coraz częściej zastępują ilustracje, symbole, filmy lub gry komputerowe.

Jedna z wersji powstania rzeczonego sloganu głosi, iż wziął się on z artykułu Freda R. Barnarda, opublikowanego w 1921 roku, a dotyczącego zagadnienia reklam umieszczanych na tramwajach. A zatem obraz miał być wart 1000 słów, ale głównie podczas promocji produktu. Obraz jest prostszy w odbiorze; lepiej, niż słowa przyciąga uwagę potencjalnych klientów i czyni daną markę rozpoznawalną. Trudno się z tym nie zgodzić. Czy jednak można na tej podstawie wyciągnąć wniosek, że kultura obrazkowa jest w jakiś sposób lepsza od kultury opartej na słowie pisanym? Czy skuteczniej przekazuje dane, informacje i wiedzę? Czy tworzy wartościowszych obywateli?

Zarówno w powszechnym mniemaniu, jak i w badaniach socjologicznych, zdolności umysłowe danego społeczeństwa kojarzone są głównie z poziomem czytelnictwa; natomiast osoba, która bierze książkę do ręki by „pooglądać obrazki” nie jest bynajmniej uważana za intelektualistę.

To słowa i pismo, a nie obrazy, dały nam zdolność do przekazywania idei oraz myślenia abstrakcyjnego. Słowa uczyniły różnicę, dzięki której nasi przodkowie zbudowali cywilizację, zaś blisko z nimi spokrewnione gatunki małp nadal siedzą na drzewach.

Owszem, obraz może wesprzeć nasz rozwój intelektualny i znacznie poprawić pamięć, ale dopiero wówczas, gdy doskonale opanowaliśmy komunikację werbalną oraz myślenie abstrakcyjne. Znamy wiele mnemotechnik związanych z obrazami, jednak by były one skuteczne, nie możemy jedynie oglądać i powielać obrazków zawartych w podręczniku. By obrazy wspomagały nasz rozwój, to my sami musimy je tworzyć (na kartce, na ekranie komputera, lub tylko w wyobraźni). Dopiero te „nasze” obrazy, tworzone z głębokim werbalnym zrozumieniem, naprawdę będą warte tysiąc słów.

____________________
  konsultacja: mgr Tomasz Fąs – publicysta, pedagog, trener komunikacji